Palm nereye koşuyor?

Önemli: Unutmayınız ki yazılanlar yazıldıkları tarih için geçerlidir. Yeni gelişmeler ürünleri yazılarda belirtildiğinden daha avantajlı ya da dezavantajlı konuma getirebilir.

Bu yazı Mobil Yazılar tarafından yazılmış ve ilk olarak bu sitede yayınlanmıştır. Alıntı yapmadan önce alıntı kurallarımızı okuyabilirsiniz.

Yabancı sitelerde senede bir "Palm OS öldü (mü)?" ya da benzer başlıklı yazılar çıkar. Sanırım sıra bende.

Evet, Palm OS öldü.

Hayır, henüz işi bitmedi. Halen bir çok insanın işini görecek kapasitede, ve halen Palm OS tabanlı cihazlar piyasaya çıkıyor. Ama bu nereye kadar sürecek dersiniz?

Belki Palm hayranları kızacaklar. Ben de yıllardır bir Palm hayranıydım. Ama artık gerçekleri kabul etmek gerek. Palm OS yenilenip modernize edilmedikçe yok olmaya mahkum görünüyor. Windows Mobile çok mu iyi? Değil, ama birçok iyi yönü var.

Zamanında, Palm OS lider iken, donanım üreticileri Palm OS tabanlı PDA'lar üretebilmek için yarışıyordu. Palm, hem Palm OS'u geliştiriyor, hem de Palm OS tabanlı cihazlar üretiyordu. Haksız rekabet görüntüsü vererek donanım üreticilerini korkutabiliriz düşüncesi ile işletim sistemi bölümünü ayrı bir şirket haline getirdiler: PalmSource.

Peki ne oldu? PalmSource Palm OS 6'yı geliştirirken donanım üreticilerini de birer birer kaybetti, en önemli kayıp da Sony oldu. Palm OS 6'yı çıkardılar, ama kimse satın almadı. Palm'dan başka Palm OS tabanlı cihaz üreten kalmadı. Zodiac bir umut oldu, o da kısa sürede söndü. Palm, inatla Palm OS 6 lisansı satın almadı, bunun yerine elindeki eski işletim sistemine kendi kendine yamalar yaptı, yeni özellikler ekledi.

Bu arada beğenmediğimiz Windows Mobile cephesinde neler oldu? Bir zamanlar Palm OS için bir program geliştirdiğinizde tüm cihazlarda çalışırdı, WM için aynısı geçerli değildi. PalmOS işleri karıştırırken Microsoft üç farklı işlemci tipi yüzünden oluşan karışıklığa son verdi. İşletim sistemini sürekli geliştirdiler. Bir zamanlar Palm için söylenilen "Rakipleri yerinde sayarken sürekli gelişen işletim sistemi ile hep önde" lafı, Windows Mobile için geçerli oldu.

Palm OS yerinde sayarken Windows Mobile gelişti. Palm OS hala yerinde sayıyor, ve Windows Mobile gelişmeye devam ediyor.

Peki, Palm firamsı, yani donanımı üreten firma, nasıl oluyor da hala ayakta kalabiliyor? Birincisi, belirttiğim gibi, işletim sistemini yamayarak güncellediler. Tabi çok derin güncellemeler olamadı bunlar, yoksa niye Palm OS geride kalsın. İkincisi de hedef kitlelerini değiştirmeleri oldu. Palm üç şey satıyor. Treo akıllı telefonlar, databank yerini alacak ucuz PDA'lar ve eski Palm hayranları için, üst seviye Palm OS tabanlı PDA'lar. Palm bu yılbaşı için yeni PDA bile çıkarmadı, Treo haricinde. Palm artık bir "smartphone company" oldu. Birinci öncelikleri Treo'lar, onu da Jeff Hawkins gibi büyük bir vizyonu olan bir kişinin kurduğu, Handspring firması geliştirdi. Palm ile Handspring birleşince, Treo'da Palm'a geçti.

Palm üst seviye PDA isteyenlerin isteklerini karşılayamıyor. Bu yüzden onlardan önce başka bir pazara, "ucuz PDA" pazarına hitap ediyorlar. Palm'ın fiyatlarına bakalım: Zire 22 99$, Tungsten T|E 199$, Tungsten T|X 299$, LifeDrive 399$. Z22 ve TE ucuz, TX hesaplı, LifeDrive da pahalı. LifeDrive üst seviye PDA olarak düşünülmüştü, bu yüzden ilk fiyatı olan 499$ ile bu zinciri bozuyordu, baktılar olmuyor onu da ucuzlattılar.

Türkiye'ye geldiğimizde, şöyle bir fiyat politikası görüyoruz. En ucuz cihazlarda Amerika fiyatı+60+KDV. En üst cihazda Amerika fiyatı+200+KDV. Bunların arasındakilerde ise Amerika fiyatı+100+KDV. WiFi özellikli PDA almak isteyen bir Amerikalı HP rx1950 ile Palm TX arasında kaldığında, ekstra hafızasına, bluetooth ve HiRes+ ekranına bakarak tercihini Palm TX'den yana kullanabilir. Ama Türkiye'de Palm TX rx1950'den 200 YTL daha pahalı iken ve adam gibi Türkçe desteği bulunmazken, kusura bakma Biltur, "TX ile rx1950 arasında kalmak" diye birşey bence söz konusu bile değil.

Bu konuya girmişken... LifeDrive neden hala 1000 YTL Allah aşkına? LifeDrive ilk çıktığında bu fiyat Türkiye şartlarında bile kabul edilebilir bir fiyat idi. Hala öyle mi dersiniz? LD'nin Amerika fiyatı, ilk çıktığında 499 dolar idi, şimdi 399 dolar. Türkiye'de ise baştan yüksek olan fiyatı pek değişmedi (399$+200$+KDV). Dolar yükselmesine rağmen fiyat değişmedi, bunu takdir ediyorum. Ama bugünün şartlarında bu aletin fiyatı yine de yüksek. Palm için deli olmuyorsam, ki gördüğünüz gibi olmuyorum, 850 YTL'ye HP iPAQ hx2490 alırım. E, ama LD'nin 4GB MicroDrive'ı var? Olsun! Kalan paramla iPAQ'ime 4GB Sandisk Compact Flash kart alırım. Bildiğiniz gibi CF kartlar MicroDrive'lardan daha hızlı ve stabil çalışıyorlar. Sonra, 8 GB kartların fiyatı düştüğünde, gider ondan alır, onu takarım iPaq'ime. Çünkü LD'deki gibi sınırlı değilim, istediğim gibi çıkarıp takabilirim kartları. Ayrıca iPaq'in ekran çözünürlüğü daha düşük diyenlere: Ne kadar çabuk alıştığınıza şaşıracaksınız! iPaq'in diğer üstün yönlerini saymaya gerek duymuyorum.

Hiç değilse Paragon ile anlaşıp Turkish PiLoc ve TurkishToGo Türkçe destek programlarını ücretsiz verin!

Konumuza geri dönelim. Palm hayranları yine kızacak ama, palmların donanımsal açıdan üstün oldukları da tartışılır. Mesela senelerdir ses yapan ekranlara sahip PDA'lar üretiyor Palm. Ses mi? Ne sesi? Ekranı ses yapan bir Palm'da e-kitap okumaya kalkarsanız çin işkencesine dönüşen bir ses! Bir de zamanla artıyor bu ses biliyor musunuz? Sonra yine birçok palmda bulunan gıcıklık, çalışmayan düğmeler. Çalışmayan düğmeler. Basıyorsunuz, artık şansınıza, çalışmak isterse çalışıyor istemezse çalışmıyor. Başka? Boyası sökülen palmlara ne dersiniz? Hadi bu sonuncusunu geçelim, o kadar olur. Palm'ın bir hatası da PDA'ların yanında cradle vermemesi. Cradle olmayınca PDA'nızı senkronize etmeye üşeniyorsunuz. Belki bunun için bir sebepleri vardır diyorum. Belki de yaptıkları bir araştırma sonucunda kullanıcıların çoğunun cihazı aylarca senkronize etmediği ortaya çıkmıştır. Olabilir. Böyle yapan kişiler tanıyorum. Ama Palm, canım Palm, neden üst seviye cihazlarda bile cradle vermiyorsun? Üst seviye diyoruz! 1000 YTL vericeksiniz ve yanında cradle olmayacak, alet masanın üzerinde sürünecek!

Palm OS aslında iyi tasarlanmış bir işletim sistemi. Kullanıcı düşünülerek tasarlanmış. Kullanması kolay. Windows Mobile gibi arabirim karmaşası hakim değil. WM'de sanki teknoloji için teknoloji havası hakim. Palm OS'da ise kullanıcı için teknoloji havası var. Buna rağmen Palm OS niye kötü?

Bir: Yavaş yavaş kendilerini "teknoloji için teknoloji" düşüncesine kaptırdılar. İki: Onu da beceremediler.

Pocket PC'lerde renkli ekran var, bizde de olsun. PPC mp3 çalabiliyor, bizimki de çalsın. Windows Mobile bilmem ne yapabiliyor, biz de yapabilelim. Yeni özellik ekliyorlar, gayet güzel. Bu özellikleri eklerken yaptıkları hata, hepsinin yama üstüne yama yapılarak eklenmesi. Palm OS'un derinlerine inip, oraları güncellemek lazım. Global font desteği istiyorum. Bu olmadığı için her program kendi font sistemini üretmiş. Peki Türkçe desteği için ne yapmalıyım? Hepsi için ayrı ayrı Türkçe fontlar oluşturmalıyım, tabi ilgili font yapım programını bulabilirsem. Ha bir de font programları birbirleri ve Palm OS'un yamaları ile çakışıp PDA'mı iki de bir çökertmezse! WM'de hiçbirşey yapmadan Türkçe karakterleri görüntüleyebiliyorum. Web sayfalarını düzgün görüntüleyebilen web tarayıcıları istiyorum. Karışık sayfalarda sapıtan web tarayıcılar değil. Birden fazla programı aynı anda çalıştırabilmek istiyorum. Eskiden buna ihtiyaç yoktu, çünkü PDA'ların yapabildikleri sınırlı idi. Şimdi? Bir internet sayfası yüklenirken, başka birini açabilmek istiyorum. TCPMP ile internet radyosu dinlerken Word dokümanları üzerinde çalışabilmek istiyorum. 6000 maddelik veritabanı ile çalışırken, başka bir programa istediğim veriyi yapıştırdıktan sonra geri döndüğümde aynı yerden devam etmek istiyorum, veritabanının başına dönmüş olmayı değil. Başka bir sürü şey söylenebilir. Bunların bazıları yamalarla ve program geliştiricilerin çabaları ile çözülebilir. Ama ben artık paldır küldür ayakta duran bir Palm OS istemiyorum. Program geliştiriciler de saçma sapan sınırlamalar, ve her yeni palmda değişen işletim sistemi yapısı ile uğraşmak istemiyor.

PalmSource'a ne mi oldu? Linux tabanlı Palm OS 7 üzerinde çalışırken ACCESS isminde bir Japon firması tarafından satın alındı. Halen Linux tabanlı bir Palm sürümü üzerinde çalışıyor - pardon, artık ona Access Linux Platform (ALP) deniliyor, ve görünüşe bakılırsa PDA'lar için değil, telefonlar için geliştiriliyor. Geliştiriliyor, geliştiriliyor, geliştiriliyor... Aslında ALP Forever falan olsa adı, daha uygun olacakmış. PalmSource'un adı da değişti, artık sadece ACCESS var.

Palm adına bir şey kaldı ise o da Palm Inc. de kaldı. Söylentilere göre, Palm kendi Palm OS sürümünü geliştiriyormuş. Linux tabanlı. Bir de Jeff Hawkins'in her yöne çekilen "Palm'ın gizli üçüncü işi" var, ama pek umutlu değilim. Hawkins'in insan beyni üzerine çalışmalarına bakarak, yepyeni "süper" bir PDA platformu geleceğine inanıyor bir kesim. Bence Palm ne yaparsa yapsın, bir an önce birşeyler yapmalı. Linux ile mi olur, yoksa yepyeni birşeyle mi, bilemiyorum. Linux tabanlı yeni bir Palm OS sürümü çıkaracaklarsa, acele etseler iyi olur, yoksa çok geç olacak. Diğer "devrim niteliğinde" şeyin sonuç vermesi uzun sürer gibi geliyor bana, tabi verebilirse.

Palm'ın bu yılbaşına yeni PDA çıkarmaması aslında birçok şeye yorulabilir, ama ben "yakında yeni Palm OS ile donatılmış yeni PDA'lar çıkacak" diye düşünmek istiyorum.

Birçok kişi, LifeDrive'ın ardın kısa zamanda LifeDrive 2'nin çıkmasını bekliyordu, ama bu olmadı. LD, "Mobile Manager" diye adlandırılan ayrı bir kategoride. Palm ona Handheld demiyor. Neden demiyor ki? Diğer PDA'lardan tek farkı içinde 4GB MicroDrive olması, ama bu da CF kart yuvası olan PDA'lara göre pek bir fark değil hani. Belki de sadece bir pazarlama numarası. Bu kategoride başka cihaz olmadığı için birşey söyleyemiyoruz. Keşke Palm, ya da başka biri, yenilikçi, farklı PDA'lar üretse.

Bugünlük bu kadar. Windows Mobile'a da sıra gelecek. İnşallah.

Bayramınız kutlu olsun.