Nedir şu Palm'ın çektiği?

Palm, bir zamanların muhteşem firması. Bir zamanlar tüm teknoloji tutkunları bir Palm sahibi olmak isterdi. Bir zamanlar Palm kelimesi cep bilgisayarlarını tanımlamak için kullanılan jenerik kelime olmuştu. Aynı Selpak gibi! Bir zamanlar Palm inovasyondan inovasyona koşan "cool" firma idi. Özellikle Palm V modeli, pek de "teknolojik" olmayan kişilerin bile elindeydi. IBM ve Sony dâhil pek çok firma Palm OS işletim sistemi ile çalışan cihazlar üretmek için birbiri ile yarışıyordu. Her şey muhteşem görünüyordu. Sonra ne oldu?


Üst üste pek çok hata yapıldı. Firma sürekli el değiştirdi, sürekli ayrılmalar ve birleşmeler yaşandı. İşletim sistemini -ve daha sonra meşhur Treo akıllı telefonları- geliştiren ekip Palm'dan uzaklaştırıldı. Bu ekip Handspring firmasını kurdu, bir süre sonra Palm, Handspring’i satın aldı. Palm ikiye bölündü, PalmOne ve PalmSource isimli ayrı şirketlere dönüştürüldü. Sıradan kullanıcı PalmOne ile PalmSource arasındaki farkı neredeyse hiç anlayamadı. Umurunda da değildi, hatta olmamalıydı zaten, ikisi de bir idi ve ismi Palm idi onun için. PalmSource Palm OS'un yenisini geliştirmek için aylarca, yıllarca uğraştı. Bu yüzden bir sürü vakit kaybedildi. Sonunda ortaya çıkan şeyi kimse istemedi. Giderek azalan sayıda Palm OS tabanlı cihaz üreticisi Palm OS 5'i yamalı bohçaya çevirdi. Bu sırada Palm OS üzerindeki kronik sorunlar düzelmiyor, akıllanan "dumbphone"ların ve Windows Mobile gibi rakiplerin baskısı giderek daha fazla hissediliyor, piyasaya çıkan her yeni cihazla sorunlar artıyordu. Stabilite sorunları kullanıcıları kaçırırken, fragmentasyon da yazılım geliştiricileri platformdan soğutuyordu. Bir sürü para ödeyip isim hakkını geri alan Palm, biraz kendini rakipsiz sanmaktan, biraz da Palm OS'un yetersizliği dolayısıyla çaresizlikten, kullanıcıların isteklerine cevap verecek donanım üretmiyordu. Örneğin inatla WiFi eklemediler bazı cihazlara. Sanki tek rakipleri kendi ürünleriymiş gibi, modeller arası suni farklılıklar ürettiler. Birinde ses kaydı özelliği varken diğerinde yoktu; ses kaydı olmayanda hızlı bir hafıza çipi varken, olanda yavaş bir disk vardı; hatta işleri daha da berbat etmek istercesine, kiminde WiFi var, kiminde yoktu. Yani en iyisini almak isteyene, "flagship" araya hitap eden hiçbir cihaz yoktu. Palm OS ile güç kaybettiklerini düşünerek Windows Mobile ile şanslarını denediler bir süre, ancak bence dikkatlerini daha da dağıtmaktan öteye gidemediler. Hatta bir ara Foleo isimli bir "akıllı telefon yardımcısı" geliştirdiler. Güya Palm'ın devrimsel projesiydi bu. Linux tabanlı bir işletim sistemi geliştirdiler, bugünkü netbooklara benzeyen bir cihaz ürettiler.Tam piyasaya çıkaracaklardı ki, netbook devriminin geldiğini ve Foleo’nun şansının olmadığını görüp üretilmiş, kutularda bekleyen cihazları piyasaya sürmekten vazgeçtiler. Sonunda tonlarca yatırımcı desteği, Apple'dan transfer isimler ve yepyeni bir işletim sistemi ile çıkageldiler: Palm Web OS ve Palm Pre ile geldiler. Ama çok geç geldiler. Apple, Palm kullanıcılarını çoktan fethetmişti. Onca emek ve yatırım desteği sonrasında Apple'ı kısa bir süreliğine yenilik yapmaya zorlamaktan öteye gidemediler. Jon Rubenstein liderliğindeki Palm HP'ye satıldı. Palm bir "departman" oldu. Önce Palm ismi korunacak denildi. Sonra Palm markası yok edildi. Apple kopyası olmak için çok uğraş verdi HP yönetimindeki Palm departmanı, gitti bir tablet çıkardı. Android tabletlerin hiç değilse biraz farkı vardı iPad'den, HP TouchPad'in farkı neydi? Piyasada ikinci pozisyondakiler zor ayakta dururken, üçüncüye (hatta dördüncüye) yer var mıydı? Enerjilerini bu dünyaya yeni bir tablet daha getirmeye harcayacaklarına, keşke Web OS'i farklılaştırmak ve yaygınlaştırmak üzerine çalışsalardı. Mesela Palm Pre neden Türkiye'ye gelemedi bir türlü? Palm markası halen biraz daha akıllardayken, neden unutulmasına göz yumuldu?

Şimdi HP, Web OS tabanlı cihazlar, yani telefonlar ve tabletler üretmeyeceğini, ancak Web OS'i diğer firmalara lisanslayacağını duyuruyor. İnansak mı? HP'nin bu niyetini samimi kabul edip, işletim sistemini popülerleştirmek istiyor diye düşünsek bile, pek çok teknoloji yazarının dediği gibi, kim ister ki Web OS'i? Üreticisinin bile kaçtığı, batan bir platformu kim ister? Koskoca HP, Web OS tabanlı cihazları satamıyorsa, yine aynı HP, Web OS lisansını hangi üreticiye para ile satabilir ki? Belki Symbian tarihinde olduğu gibi bir elin parmaklarını geçmeyen sayıda üreticiden birer tane cihaz çıkar. Keşke daha fazlası çıksa. Ama cidden, insanların gözü iPad'den başka tablet görmezken, kim bakar Web OS'li tabletlerin yüzüne? İşin acı tarafı, HP sizce daha ne kadar destek verir ki Web OS'e, daha ne kadar geliştirir ki işletim sistemini? Güvenilmez, geleceği belirsiz bir işletim sistemini ne üretici ister ne de tüketici.


Sanırım artık Palm'ın sonu gerçekten geldi. Palm OS'in tasarım mirası uzun süredir kısmen de olsa iPhone'da yaşıyor, Palm kullanıcılarının çoğu da iPhone'a geçmiş durumda zaten. HP, WebOS'i ister diğer firmalara lisanslasın, ister hepten satsın, birilerinin Palm'ı Palm yapan o temeldeki değerleri yaşatmaya çabalamasını dilerim.